De gemeente Hengelo heeft de afgelopen jaren zo’n 500.000 euro bespaard op Wmo-woonvoorzieningen door aan inwoners van 65 jaar en ouder subsidie te verstrekken voor preventieve woningaanpassingen. Op het landelijke congres Slimmer Thuis van het ministerie van VWS deelde de gemeente Hengelo haar ervaringen over de Stimuleringsregeling Lang zult u wonen. “Een succes”, volgens Hans Engelbertink van de gemeente Hengelo.
In gesprek met oudere inwoners
De meeste mensen willen graag thuis oud worden. Maar in de praktijk bereiden ze hun woonsituatie daar niet of nauwelijks op voor, is de ervaring van Hans Engelbertink van de gemeente Hengelo. “Als mensen bij de Wmo aankloppen, ben je eigenlijk altijd te laat.” In de gemeente Hengelo besloten ze daarom stevig in te zetten op preventie. “De wieg van de bewustwordingscampagne Lang zult u wonen staat bij ons in Hengelo. We zijn in 2010 al begonnen met bewustwording, door mensen te informeren over de voordelen van het op tijd en zelf aanpassen van hun woning. Mensen vonden informatie in huis-aan-huis, op de website samenwerken.langzultuwonen.nl, maar we organiseerden ook informatiebijeenkomsten en waren aanwezig op alle plekken waar we met inwoners in gesprek konden”, vertelde Hans Engelbertink op het congres in Rotterdam.
Subsidie van 1000 euro per 65+-huishouden
De gemeente Hengelo liet het niet alleen bij het informeren en voorlichten van inwoners. Hans Engelbertink: “We wilden mensen de volgende stap laten zetten: het nadenken over het aanpassen van de woning ook omzetten in echt doen van die aanpassingen.” In 2013 werd daarom de Stimuleringsregeling Lang zult u wonen in het leven geroepen. Een regeling die zich specifiek richt op inwoners van 65 jaar en ouder met een eigen woning. Een groep die voorheen moeilijk in beweging was te krijgen door de gemeente. Iedere woningbezitter van 65 jaar of ouder kan in Hengelo een tegemoetkoming in de kosten krijgen van 1000 euro per woning voor levensloopbestendige maatregelen.
626 huishoudens voorzien van persoonlijk advies
“Geen gigantische bedragen”, benadrukt Engelbertink. “En je kunt je zelfs afvragen: heeft iemand die zijn badkamer toch al verbouwt, die 1000 euro echt nodig? Waarschijnlijk niet. Maar mensen die een aanvraag doen voor de subsidie krijgen altijd een huisbezoek. Iemand komt bij je thuis om de woning te scannen. En als je dan dingen tegenkomt, kun je daar meteen advies over geven.” Door een verplicht huisbezoek te koppelen aan de subsidie heeft de gemeente Hengelo sinds 2013 in 626 koopwoningen deskundig advies kunnen geven over de persoonlijke woonsituatie van 65+’ers. “Mensen vragen subsidie aan voor een bepaalde maatregel, terwijl er in hun woning vaak veel meer te verbeteren valt. Door het huisbezoek en het advies wat daarop volgt, doen mensen vaak meer in hun woning dan ze van plan waren.”
Resultaten: kwart neemt extra maatregelen
Van de 626 verstrekte subsidies is de gemiddelde leeftijd van aanvragers 76 jaar. Daarvan is 64% tussen de 65 en 80 jaar en 36% is ouder dan 80. Een kwart van deze mensen doet na de huisscan meer in de woning dan de maatregel waar ze oorspronkelijk subsidie voor aan wilden vragen. Volgens Hans Engelbertink is dat een belangrijke meerwaarde van het huisbezoek en het persoonlijk advies. De helft van alle woningbezitters die subsidie aan hebben gevraagd hebben het geld overigens gebruikt om de badkamer aan te passen. Ze hebben het bad of de douchebak verwijderd met de bijdrage van de gemeente Hengelo. “Door het bad of die douchebak te verwijderen is bij al die mensen het risico op vallen verminderd. Want de badkamer is een van de plekken waar de meeste valongelukken gebeuren bij 65+’ers.” Naast het voorkomen van persoonlijk leed, gaat het volgens Hans Engelbertink ook om een behoorlijk besparing op de zorgkosten als dit soort preventieve aanpassingen in huis worden gedaan.
Meer bewustwording bij inwoners
De gemeente Hengelo heeft de keuze gemaakt om geld uit de WMO te besteden aan preventie. Volgens Hans Engelbertink werpt dat z’n vruchten af. “We zijn nu een aantal jaren bezig met deze campagne en we merken dat mensen het eigenlijk heel gewoon zijn gaan vinden dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor het aanpassen van hun huis omdat ze ouder worden. Dat is ook iets wat we vaak hebben uitgesproken. Als we de kinderen klein hebben vinden we het heel normaal om het traphekje zelf te betalen. En we gaan ook niet naar de gemeente als we een slaapkamer met dakkapel op zolder maken voor de kinderen. Waarom dan wel als we ouder worden?”
Investeren om te besparen
Ook financieel levert het de gemeente Hengelo voordeel op. Engelbertink liet zien dat de gemeente in de afgelopen jaren 226.000 euro aan subsidie heeft uitgegeven, maar daarmee ook 500.000 euro bespaard heeft op de woonvoorzieningen. “We zien gewoon dat we sinds deze regeling veel minder geld uitgeven. Een ander voordeel is dat we mensen heel snel kunnen helpen met deze stimuleringsregeling. Bij de WMO is vaak sprake van een wachttijd, via de stimuleringsregeling Lang zult u wonen kunnen we over het algemeen binnen een week advies geven.”
Succesfactoren in de gemeente Hengelo
In Nederland zijn enkele andere gemeenten die op deze manier inwoners aanzetten tot actie. Zoals Schiedam en Steenwijkerland. Maar wat Hans Engelbertink betreft zouden meer gemeenten dit voorbeeld kunnen volgen. “Een van de succesfactoren bij ons in de gemeente Hengelo is dat we heel bewust geen inkomenstoets aan deze subsidie hebben gehangen. Voor een bedrag van 1000 euro wil je als inwoner niet je hele financiële doopceel laten lichten. In een gemeente waar ze deze regeling ook invoerden, besloten ze die inkomenstoets wel in te voeren en daar was de regeling vervolgens geen succes. Ze kregen geen aanvragen. Wij hadden bij de introductie destijds 200 aanvragen in 14 dagen”, vertelde Engelbertink. “Bij ons is de regeling heel succesvol en zolang de regeling succesvol blijft, zetten we deze voort.”
I&O Research ook één van Slimme Denkers op congres
De gemeente Hengelo was één van de zogenaamde ‘slimme denkers’ op het congres Slimmer Thuis. Ook I&O Research was aanwezig. Rachel Beerepoot gaf een korte impressie van vier onderzoeken die in 2018 en 2019 zijn gedaan naar de manieren waarop 55+’ers zich voorbereiden op wonen in de toekomst. Deze onderzoeken, in opdracht van Lang zult u wonen, zijn hier te vinden op onze site.
