Ouderen in de Almelose wijk Schelfhorst worden binnenkort uitgenodigd om als burgerwetenschapper onderzoek te doen naar de gevolgen van de vergrijzing in hun eigen wijk. De ouderen gaan in het project ‘Veilig en gezond ouder worden’ aan de slag met de vraag wat er nodig is om veilig en gezond oud te worden in Schelfhorst. Dat doen ze samen met onderzoekers van de Universiteit Twente en hogeschool Saxion.
Aansluiten bij leefwereld
Rembrandt de Vries (77), wijkbewoner en interim-voorzitter van Cosbo, waarin de drie ouderenbonden in Almelo samenwerken, juicht het initiatief van harte toe. “Veel instituten en instellingen beweren dat ze samenwerken met ouderen. Maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Het meeste wordt top-down voor ouderen beslist”, is zijn ervaring. Nog te vaak wordt er volgens De Vries veel over ouderen gesproken en veel voor ouderen bedacht, maar wordt de oudere niet of nauwelijks betrokken bij de oplossingen. “Terwijl het belangrijk is om mensen mee te nemen, te weten wat er speelt en aan te sluiten bij de leefwereld van ouderen.”
Burgerwetenschap
Burgerwetenschap, ook wel aangeduid met de Engelse term citizen science, is wetenschappelijk onderzoek dat geheel of gedeeltelijk wordt uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder begeleiding van wetenschappers. Burgers kunnen fungeren als bijdragers of medewerkers in het project, en leveren nieuwe kennis of inzichten op. Rembrandt de Vries is van huis uit politicoloog en geïnteresseerd in de vraag hoe mensen kunnen worden betrokken bij besluitvormingsprocessen. “Ik ben graag bezig met de vraag hoe kunnen we mensen echt betrekken en ideeën die mensen hebben naar boven halen.” De oproep van TOPFIT Citizenlab om ouderen als co-onderzoekers te betrekken, vond daarom direct gehoor bij hem. De Vries hoopt dat het burgeronderzoek in de wijk Schelfhorst inzicht verschaft in belangrijke levensmomenten van ouderen. “We praten er vaak met elkaar over dat mensen zich zouden moeten voorbereiden op het ouder worden. Wat ik graag zou willen is dat we samen gaan ontdekken op welke momenten ouderen tegen bepaalde zaken aanlopen en dat we die momenten met z’n allen beter gaan begrijpen.”
Meer nadruk op comfort
Op dit moment zijn de gesprekken over ouder worden nog te veel gericht op de zorg, vindt De Vries. “De zorg, daar kun je met z’n allen veel van vinden, maar die is redelijk goed geregeld. Ik denk dat dat helemaal niet het grootste probleem is.” Volgens De Vries zou het bij de gesprekken over ouder worden meer moeten gaan over wonen, de woonomgeving en het dienstenaanbod voor oudere inwoners. “De meeste mensen willen helemaal niet verhuizen, die willen blijven waar ze nu zitten”, denkt hij. Maar op een zeker moment zullen mensen wel zaken tegenkomen, waardoor er maatregelen moeten worden genomen om de kwaliteit van leven positief te beïnvloeden. Zo heeft Rembrandt de Vries zelf nog geen zorg nodig en is hij prima in staat om alles zelf uit te vinden en te regelen. Maar hij kan zich goed voorstellen dat dat verandert. De nadruk zou minder op zorg moeten liggen, maar meer op de kwaliteit van leven en comfort. “Wat vinden mensen nou belangrijk om comfortabel te leven? Op welke momenten stellen mensen zichzelf bepaalde vragen als ze ouder worden en waar kunnen ze dan met die vraag terecht?”
Inzicht kan aanbod verbeteren
Het project met de burgerwetenschappers in de wijk Schelfhorst gaat zich de komende maanden verder ontwikkelen. Rembrandt de Vries denkt dat veel oudere inwoners geïnteresseerd zullen zijn om als co-onderzoeker deel te nemen. “Ik denk dat veel mensen over ouderen denken dat wij een kostenpost zijn en over ouderen denken in de zin van problemen, maar het tegenovergestelde is waar”, volgens hem. “We zouden ouderen veel meer als een belangrijke economische factor moeten zien die straks afnemer worden van al die nieuwe producten en diensten. Uiteindelijk kunnen juist ouderen voor veel nieuwe werkgelegenheid zorgen.”
Over het project
Het project ‘Veilig en gezond ouder worden in Almelo’ in de wijk Schelfhorst is onderdeel van het TOPFIT Citizenlab. Een samenwerking van onderzoekers, ontwikkelaars en burgers waarin samengewerkt wordt aan oplossingen om gezondheid en geluk te bevorderen. In het Almelose project werken de volgende projectpartners samen: Inwoners van de wijk Schelfhorst, Cosbo Almelo (ouderenorganisatie), Gemeente Almelo, GGD Twente, TOPFIT Citizenlab en Lang zult u wonen.